Skóra to jeden z najszlachetniejszych i najbardziej trwałych materiałów wykorzystywanych w produkcji odzieży, akcesoriów i mebli. Jednak nie każda skóra jest taka sama. Różne rodzaje skór mają odmienne właściwości, wygląd i wymagają specyficznych metod pielęgnacji. Znajomość różnic między poszczególnymi typami skór pozwala nie tylko na dokonanie świadomego zakupu, ale także na odpowiednią dbałość o skórzane przedmioty, co znacząco przedłuża ich żywotność.
W tym obszernym przewodniku omówimy najpopularniejsze rodzaje skór używanych w produkcji torebek, kurtek, butów i mebli. Dowiesz się, jak je rozpoznać, jakie są ich cechy charakterystyczne oraz jak prawidłowo o nie dbać.
Pochodzenie i obróbka skór
Zanim przejdziemy do omówienia poszczególnych typów skór, warto zrozumieć proces, jakim jest garbowanie - kluczowy etap przekształcania surowej skóry zwierzęcej w trwały i użyteczny materiał.
Istnieją dwie główne metody garbowania:
- Garbowanie roślinne - tradycyjna metoda wykorzystująca naturalne garbniki pochodzące z kory drzew, liści i owoców. Skóry garbowane roślinnie są zazwyczaj grubsze, sztywniejsze i ciemniejsze. Z czasem zyskują piękną patynę i stają się bardziej miękkie. Ten rodzaj garbowania jest przyjazny dla środowiska, ale proces trwa dłużej (do kilku miesięcy).
- Garbowanie chromowe - nowoczesna metoda wykorzystująca związki chromu. Skóry garbowane chromowo są miękkie, elastyczne i lżejsze. Proces ten jest szybszy (kilka dni) i tańszy, ale mniej ekologiczny. Większość skór dostępnych na rynku jest garbowana tą metodą.
Po procesie garbowania skóra może być dalej obrabiana: barwiona, natłuszczana, woskowana, szlifowana lub pokrywana różnymi powłokami, co wpływa na jej ostateczny wygląd i właściwości.
Najpopularniejsze rodzaje skór
Skóra licowa (full grain)
Charakterystyka:
- Najwyższej jakości skóra, wykorzystująca całą grubość skóry zwierzęcej z naturalną strukturą powierzchni (lico)
- Nie jest szlifowana ani pokrywana warstwą korygującą
- Naturalne oznaki życia zwierzęcia (niewielkie blizny, zmarszczki, pory) są widoczne
- Z czasem tworzy piękną, niepowtarzalną patynę
- Jest bardzo wytrzymała, oddychająca i elastyczna
- Najczęściej używana w luksusowych torebkach, kurtkach i wysokiej jakości meblach
Pielęgnacja:
- Regularne czyszczenie miękką, suchą szmatką
- Okresowe nawilżanie specjalnymi kremami lub balsamami do skóry licowej
- Ochrona przed bezpośrednim działaniem słońca i deszczem
- Unikanie kontaktu z ostrymi przedmiotami
- W przypadku zabrudzenia - czyszczenie specjalistycznymi preparatami do skóry licowej
Skóra korygowana (corrected grain)
Charakterystyka:
- Skóra z lekko szlifowaną powierzchnią w celu usunięcia niedoskonałości
- Pokryta cienką warstwą barwnika i wykończona w celu uzyskania jednolitego wyglądu
- Bardziej jednolita i mniej naturalna w wyglądzie niż skóra licowa
- Mniej oddychająca, ale bardziej odporna na zabrudzenia i uszkodzenia
- Powszechnie używana w produkcji średniej klasy torebek, butów i mebli
Pielęgnacja:
- Regularne czyszczenie miękką szmatką
- Stosowanie środków pielęgnacyjnych dedykowanych do skór wykończonych
- Unikanie silnych detergentów i rozpuszczalników
- Impregnacja przed intensywnym użytkowaniem
Skóra zamszowa
Charakterystyka:
- Wykonana z wewnętrznej strony skóry (mizdry), szlifowanej dla uzyskania miękkiego, aksamitnego wykończenia
- Charakterystyczna matowa, puszysta powierzchnia
- Bardzo miękka i przyjemna w dotyku
- Mniej odporna na wilgoć i zabrudzenia niż inne rodzaje skór
- Popularna w produkcji butów, kurtek i akcesoriów o nieformalnym charakterze
Pielęgnacja:
- Regularne szczotkowanie specjalną szczotką do zamszu (z gumowymi lub miedzianymi włosami)
- Unikanie wody i wilgoci - w przypadku zamoczenia, suszenie w temperaturze pokojowej
- Stosowanie specjalnych sprayów ochronnych do zamszu
- W przypadku zabrudzenia - czyszczenie specjalnymi gumkami lub preparatami do zamszu
- Przechowywanie z dala od bezpośredniego światła słonecznego
Nubuk
Charakterystyka:
- Wykonany z zewnętrznej warstwy skóry (licowej), delikatnie szlifowanej dla uzyskania aksamitnego wykończenia
- Podobny do zamszu, ale o krótszym włosiu i gładszej powierzchni
- Bardziej wytrzymały i odporny na zabrudzenia niż zamsz
- Zachowuje naturalne pory i strukturę skóry
- Często używany w produkcji luksusowych butów, torebek i odzieży
Pielęgnacja:
- Podobna do pielęgnacji zamszu - regularne szczotkowanie specjalną szczotką
- Stosowanie specjalnych sprayów ochronnych do nubuku
- Unikanie wody i wilgoci
- Czyszczenie specjalnymi preparatami przeznaczonymi do nubuku
- W przypadku zagnieceń włosa - delikatne działanie parą wodną
Skóra lakierowana
Charakterystyka:
- Skóra pokryta warstwą lakieru, nadającą jej błyszczące, lustrzane wykończenie
- Bardzo efektowna i elegancka
- Odporna na wodę, ale podatna na zadrapania i pęknięcia
- Mniej oddychająca niż inne rodzaje skóry
- Popularna w produkcji eleganckich torebek, butów i pasków
Pielęgnacja:
- Delikatne czyszczenie miękką, wilgotną szmatką
- Unikanie silnych detergentów i preparatów zawierających alkohol
- Przechowywanie w formie zapewniającej brak zgięć, które mogą powodować pęknięcia lakieru
- Stosowanie specjalnych preparatów do skóry lakierowanej dla zachowania połysku
- Ochrona przed kontaktem z ostrymi przedmiotami i innymi twardymi powierzchniami
Skóra nappa
Charakterystyka:
- Wysokiej jakości, miękka i delikatna skóra licowa
- Poddawana specjalnemu procesowi garbowania i wykończenia, co nadaje jej wyjątkową miękkość
- Cienka, lekka i bardzo elastyczna
- Zachowuje naturalną strukturę skóry
- Często używana w luksusowych kurtkach, rękawiczkach i meblach premium
Pielęgnacja:
- Delikatne czyszczenie miękką szmatką
- Regularne nawilżanie specjalnymi balsamami do skóry nappa
- Ochrona przed bezpośrednim światłem słonecznym i źródłami ciepła
- Unikanie kontaktu z wodą i wilgocią
- Przechowywanie w odpowiednio wentylowanym miejscu
Ekoskóra (skóra ekologiczna)
Charakterystyka:
- Materiał syntetyczny imitujący skórę naturalną
- Zazwyczaj wykonana z tkaniny pokrytej warstwą poliuretanu lub PVC
- Tańsza alternatywa dla skóry naturalnej
- Bardziej jednolita i pozbawiona naturalnych niedoskonałości
- Mniej trwała i mniej oddychająca niż skóra naturalna
- Popularna w produkcji niedrogich mebli, torebek i akcesoriów
Pielęgnacja:
- Regularne czyszczenie wilgotną szmatką z dodatkiem łagodnego mydła
- Unikanie silnych detergentów i rozpuszczalników
- Ochrona przed długotrwałym działaniem słońca, które może powodować pękanie i blaknięcie
- Stosowanie specjalnych środków do ekoskóry dla zachowania elastyczności
- Unikanie kontaktu z ostrymi przedmiotami, które łatwo mogą uszkodzić powierzchnię
Jak rozpoznać rodzaj skóry?
Rozpoznanie rodzaju skóry może być czasem trudne, zwłaszcza dla osób bez doświadczenia. Oto kilka wskazówek, które pomogą Ci określić, z jakim typem skóry masz do czynienia:
- Struktura powierzchni - skóra licowa ma naturalną, nieregularną strukturę z widocznymi porami; skóry korygowane są bardziej jednolite; zamsz i nubuk mają charakterystyczną, aksamitną powierzchnię.
- Elastyczność - skóra naturalna dobrej jakości jest elastyczna i miękka w dotyku; ekoskóra jest zwykle mniej elastyczna i sztywniejsza.
- Zapach - skóra naturalna ma charakterystyczny, przyjemny zapach; materiały syntetyczne mają często chemiczny zapach.
- Brzegi i spód - na brzegach i spodzie naturalnej skóry często widać jej strukturę; w ekoskórze będzie widoczna tkanina bazowa.
- Test wodny - kroplę wody na skórze naturalnej będzie powoli wchłaniana; na ekoskórze kropla pozostanie na powierzchni.
- Ogrzewanie - skóra naturalna szybko przyjmuje temperaturę ciała; ekoskóra pozostaje chłodniejsza dłużej.
Wybór odpowiedniego rodzaju skóry
Wybierając wyroby skórzane, warto wziąć pod uwagę kilka czynników:
- Przeznaczenie - do codziennego użytku lepiej sprawdzą się skóry bardziej odporne (korygowane), do eleganckich okazji - skóra licowa lub lakierowana.
- Warunki użytkowania - jeśli przedmiot będzie narażony na wilgoć, unikaj zamszu i nubuku.
- Czas i zaangażowanie w pielęgnację - niektóre rodzaje skór (jak zamsz czy skóra licowa) wymagają regularnej i starannej pielęgnacji.
- Budżet - ceny wyrobów ze skóry mogą się znacznie różnić w zależności od rodzaju i jakości skóry; skóra licowa będzie zazwyczaj najdroższa.
- Aspekty etyczne - dla osób ceniących dobrostan zwierząt, alternatywą mogą być wysokiej jakości ekoskóry lub innowacyjne materiały roślinne imitujące skórę.
Podsumowanie
Znajomość różnych rodzajów skór i ich właściwości to klucz do dokonywania świadomych zakupów i prawidłowej pielęgnacji skórzanych przedmiotów. Każdy rodzaj skóry ma swoje unikalne cechy i wymagania pielęgnacyjne, a wybór odpowiedniego typu zależy od indywidualnych potrzeb i preferencji.
Warto pamiętać, że wyroby z naturalnej skóry wysokiej jakości, choć często droższe na początku, mogą służyć przez wiele lat, a nawet dekad, jeśli są odpowiednio pielęgnowane. Z czasem nabierają one charakteru i patyny, stając się nie tylko praktycznymi przedmiotami, ale także swoistymi dziełami sztuki z własną historią.
Niezależnie od rodzaju skóry, zawsze warto inwestować w profesjonalne środki do pielęgnacji i regularnie dbać o skórzane wyroby, co znacząco przedłuży ich żywotność i pomoże zachować piękny wygląd.
